Tự do trước bình đẳng

Milton Friedman và Rose Friedman * Trần Quốc Việt (Danlambao) dịch - Xã hội đặt bình đẳng-theo nghĩa bình đẳng về kết quả-trước tự do cuối cùng sẽ chẳng có bình đẳng và cũng chẳng có tự do. Sử dụng vũ lực để đạt được bình đẳng sẽ hủy diệt tự do, và vũ lực, mà ban đầu được dùng cho những mục đích tốt, cuối cùng sẽ rơi vào tay những kẻ sử dụng nó cho lợi ích riêng của họ. Mặt khác, xã hội đặt tự do lên đầu tiên cuối cùng, nhờ tự do, sẽ vừa có tự do hơn rất nhiều và bình đẳng hơn rất nhiều. Mặc dù là kết quả của tự do, nhưng bình đẳng hơn rất nhiều ấy không phải là ngẫu nhiên.

Xã hội tự do giải phóng năng lực và tài năng của mọi người để cho họ theo đuổi những mục tiêu riêng của họ. Xã hội tự do ngăn cản người ta không được tuỳ tiện đè nén người khác. Xã hội tự do không ngăn cản người ta đạt được những chức vụ đặc quyền, nhưng chừng nào tự do còn được duy trì, tự do sẽ ngăn cản những chức vụ đặc quyền này không trở nên được thể chế hoá; những chức vụ này chịu sự tấn công liên tục từ những người tham vọng, tài giỏi khác. Tự do có nghĩa là muôn màu muôn vẻ nhưng cũng có nghĩa là thăng tiến. Tự do gìn giữ cơ hội cho những người thiệt thòi ngày hôm nay trở thành những người có đặc quyền của ngày mai và, trong quá trình ấy, giúp cho hầu như tất cả mọi người, từ cao nhất đến thấp nhất, được hưởng một cuộc sống phong phú hơn và giàu có hơn.

Milton Friedman(1912-2006) là nhà kinh tế Mỹ nổi tiếng. Ông được trao tặng giải Nobel kinh tế năm 1976.

Rose Friedman(1910-2009) là nhà kinh tế Mỹ. Bà là vợ của Milton Friedman.

Nguồn: Trích dịch từ tác phẩm “Free to Choose” của Milton và Rose Friedman, nhà xuất bản Harcourt Brace Jovanovich, New York, 1980, trang 148-149.

Tựa đề của người dịch

Previous Post
Next Post
Related Posts